Vraag en antwoord rond luchtkwaliteit en gezondheid

Onderzoek wijst uit dat luchtverontreiniging een grote invloed heeft op onze gezondheid. Heb je specifieke vragen of zoek je tips om je te beschermen tegen luchtverontreiniging, dan kunnen deze antwoorden je misschien verderhelpen.

​1. Hoe ventileer en verlucht ik mijn woning langs een drukke weg of vlakbij industrie?
2. Waarop moet ik letten bij het plaatsen van een ventilatiesysteem?
3. Als ik elke dag de fiets neem, ben ik dan eigenlijk wel gezond bezig?
4. En hoe zit het dan met sporten in de open lucht?
5. De rook die uit de schoorsteen komt is donker. Hoe komt dat?
6. Wat is de beste manier om een houtkachel aan te steken?
7. Mag ik behandeld hout verbranden?
8. Hoe ontstaat ozon en welke fysieke klachten kunnen hoge ozonconcentraties veroorzaken?
9. Welke maatregelen kunnen we nemen tijdens perioden met veel ozon in de lucht om de ozonwaarde te doen dalen?
10. Zijn er 'goede' en 'slechte' houtkachels op de markt?
11. Kan ik veilig groenten en eieren eten uit mijn tuin?

​1. Hoe ventileer en verlucht ik mijn woning langs een drukke weg of vlakbij industrie?

Ook als je langs een drukke weg of vlakbij industrie woont, is het van groot belang om de ramen niet de hele dag gesloten te houden. Er zijn verschillende bronnen in huis die de binnenlucht kunnen vervuilen. Daarom is het belangrijk om 24 uur per dag te ventileren aan de kant van je woning waar het minste verkeer langskomt.

Kan dit niet, laat dan voor en na de spitsuren frisse lucht binnen, want tijdens de ochtendspits (tussen 7u en 10u ’s morgens) en de avondspits (tussen 17u en 20u ’s avonds) is de concentratie van vervuilende stoffen in de buitenlucht het grootst.

Enkel wanneer er een waarschuwing komt om ramen en deuren gedurende een bepaalde periode gesloten te houden, is het verstandig om niet te verluchten en dus ook ventilatiesystemen tijdelijk uit te schakelen.

2. Waarop moet ik letten bij het plaatsen van een ventilatiesysteem?

Je zorgt er best voor dat de luchttoevoer van het ventilatiesysteem zich niet in de buurt van een vervuilingsbron bevindt:
• niet in de voorgevel aan een drukke straat,
• niet nabij een parking
• op een afstand van de uitlaat van de schouw of dampafvoer van het eigen huis of dat van de buren.

Tijdig onderhoud en reiniging is ook zeer belangrijk voor een goede en gezonde werking van het systeem.
Ventileer en verlucht ook in de winter!

3. Als ik elke dag de fiets neem, ben ik dan eigenlijk wel gezond bezig?

Fietsen vraagt een inspanning, waardoor je meer lucht inademt en er zo meer schadelijke stoffen in je lichaam komen. Maar uit onderzoek blijkt dat de gezondheidswinst van bewegen groter is dan de mogelijke gezondheidsrisico’s van blootstelling aan vervuilde lucht.

Achter het stuur in de auto heb je geen beweging en adem je ook de uitlaatgassen in van voertuigen die voor je rijden.
Vertrek indien mogelijk buiten de spitsuren. Dan rijden er minder voertuigen rond. Probeer ook routes te kiezen langs minder drukke wegen.

4. En hoe zit het dan met sporten in de openlucht?

Tijdens het beoefenen van sport adem je meer lucht in, waardoor je meer toxische stoffen inademt dan anders. Toch zijn de gezondheidsvoordelen van sport veel groter dan de negatieve effecten van ongezonde lucht inademen.

Het blijft natuurlijk wel beter om te sporten op plaatsen waar er weinig verkeer is. Hoe minder blootstelling aan vuile lucht, hoe beter.

5. De rook die uit de schoorsteen komt is donker. Hoe komt dat?

Donkere rook wijst op een slechte verbranding. Je toestel werkt niet goed of je verbrandt afval, nat hout of samengesteld hout. Dat zorgt voor grote hoeveelheden schadelijke stoffen in de lucht. Verbranden van afval, nat hout of samengesteld hout is verboden. Enkel de volgende stoffen mag je verbranden:

• onbehandeld hout met een watergehalte van maximaal 20% (dus best hout dat minstens 2 jaar is gedroogd)
• gecertificeerde houtpellets
• natuurlijke aanmaakblokjes
• steenkool

De rook zou vrijwel uitsluitend uit waterdamp mogen bestaan. Dan is de rook wit of bijna onzichtbaar.
Ervaar je hinder door je buren? Lees hier welke stappen je kan ondernemen.

6. Wat is de beste manier om een houtkachel aan te steken?

Je kan het best de meest brandbare materialen bovenaan leggen en de kachel bovenaan aansteken. Deze ‘Zwitserse methode’ is de meest veilige en schone manier.
Gebruik ook enkel hout met de juiste afmetingen, zoals aangeraden door de fabrikant.

Bekijk de Zwiterse methode om een houtkachel aan te steken.

7. Mag ik behandeld hout verbranden?

Behandeld hout mag je niet verbranden. Spaanderplaat, hardboard, multiplex, en gebeitst, geverfd of anders behandeld hout bevatten lijm en andere kunststoffen. De verbranding ervan veroorzaakt naast luchtverontreiniging en roetaanslag ook geurhinder en gezondheidsproblemen. Het kan ook een schoorsteenbrand veroorzaken.

8. Hoe ontstaat ozon en welke fysieke klachten kunnen hoge ozonconcentraties veroorzaken?

Ozon kan ontstaan door de combinatie van luchtvervuiling en het schijnen van de zon. Ozon is een prikkelend gas dat ademhalen bemoeilijkt. Vooral mensen met gevoelige luchtwegen of hart- en vaatziekten, kunnen hier veel last van hebben.

Als de lucht veel ozon bevat, kan je last krijgen van:
• prikkende ogen, neus en keel
• droge hoest, piepende ademhaling, kortademigheid en een gevoel van ademnood
• pijn in de borstkas
• hartkloppingen
• hoofdpijn
• astma-aanvallen

Doe bij te hoge ozonconcentratie geen zware fysieke inspanningen tussen 12 en 22 uur.

Meer weten?

9. Welke maatregelen kunnen we nemen tijdens perioden met veel ozon in de lucht om de ozonwaarde te doen dalen?

Op het moment dat we veel ozon in de lucht meten, is het helaas te laat om nog maatregelen te nemen. Ozonpieken kunnen we alleen vermijden door het hele jaar door de uitstoot van vervuilende stoffen te vermijden.

Laat bijvoorbeeld eens de auto staan en neem de fiets of het openbaar vervoer.

10. Zijn er 'goede' en 'slechte' houtkachels op de markt?

Voor kachels bestaan er in België strenge regels om de uitstoot van luchtvervuilende stoffen te verminderen en om hun rendement te verhogen.

Toch zijn er nog modellen op de markt die niet meer mogen verkocht worden in België. Deze kachels zijn meer vervuilend dan andere en dus schadelijk voor het milieu. Ze zijn ook inefficiënt en dragen bij aan de opwarming van het klimaat.

Hier vind je een lijst van kachels die niet voldoen aan de regelgeving. Hier een lijst van kachels die dat wel doen.

10. Kan ik veilig groenten en eieren eten uit mijn tuin?

Om gezonde groenten te kweken of kippen te houden, moet de lucht van je tuin gezond zijn. Luchtvervuiling door verkeer en houtverbranding kunnen je groenten en eieren vervuilen. Speel dus op veilig met de volgende tips:

• Zorg voor voldoende afstand tussen je moestuin/kippenren en vervuilingsbronnen. Je houdt best 30 meter afstand van een drukke autoweg.
• Plant een struikengordel om fijn stof tegen te houden.
• Was je groenten goed, zo kan je de meeste schadelijke stoffen grotendeels verwijderen. Schillen is niet altijd nodig.
• Maak nooit een vuurtje (dit is ook verboden) en strooi nooit as uit in je tuin.
• Beperk stoken met hout.

Naast de luchtkwaliteit, is een gezonde grond ook essentieel voor gezonde kippen en gezond tuinieren. Lees hier tips voor een vruchtbare bodem.