Geschiedenis van Sluizeken-Tolhuis-Ham

Een brokje geschiedenis over de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham.

Het gebied Sluizeken-Tolhuis-Ham omvat de noordelijke wijken van het Middeleeuwse Gent. Het waren moerassige gronden doorsneden door talrijke Leie-armen, grachten en kanalen.

In de loop van de 13de eeuw waren in dit laagland buiten de grote Leiebocht een aantal voorsteden gegroeid. Die waren niet onderworpen aan de rechtsmacht van de Gentse schepenen, wat voor vervelende toestanden zorgde.

In 1300 slaagde de stadsmagistraat er in om onder andere de Briel en de Muide bij het stadsgebied aan te hechten. Deze uitbreiding van grondgebied gaf aanleiding tot het bouwen van de tweede stadsomwalling, met in dit gebied de Spitaalpoort (de latere Dampoort) en de Muidepoort.
Ruggengraat van dit gebied was de Schipgracht of Moere, een oude noordelijke Leie-arm (nu Tolhuislaan), samen met de weg naar de Vier Ambachten en de Zeeschelde (nu Sleepstraat, Sint-Salvatorstraat, Voormuide, Meulestedesteenweg). Daar bepaalden schippers, scheepswerven, havenarbeiders van oudsher het karakter.

In de late 18de en in de 19de eeuw zorgden de voedings- en kledingsindustrieën, de metallurgie en de havengebonden activiteiten voor een overbevolking van de armste bevolkingsgroep. Het gebied kende dan ook de grootste concentratie aan beluiken van heel Gent.

In het begin van de 20ste eeuw en ook na W.O.II is er veel gesaneerd. De waterlopen zijn verdwenen en het historisch stadsweefsel veranderde sterk door allerhande projecten.

Vandaag resten er belangrijke "landmerken", als sporen uit het verleden. Denken we maar aan de parochiekerk van Heilig Kerst, de schoorsteen van de SPE-centrale, de markante gevel van het oude ACEC-gebouw aan Dok-Noord, het Schippershuis en de Schipperskapel, de basisschool Dr. Jean Herrel in de Sleepstraat, de directeurswoning Voortman aan Vogelenzang, de Hortus Thiery (nu de Tuin van Kina), de "blauwe kraan van Kesteleyn".

Een herkenbaar centrum is het kerkplein van het Heilig Kerst met de boeg van de spits RIHERA, de pastorie in roccoco-stijl en de gevels van Jacob Semeij in Art Nouveau.