Hernieuwbare energie: meer lokale productie is een must

Ik werk er sinds 2014 als projectverantwoordelijke in verschillende domeinen gaande van ontwikkeling en exploitatie tot marktwerking. Binnen marktwerking bekijken we hoe we de groene stroom van de productie-installaties in onze coöperatie zo goed mogelijk kunnen benutten ten dienste van onze coöperanten. Ecopower beheert onder meer windturbines en zonnepanelen en door de jaren heen is het steeds belangrijker geworden om de klanten die stroom afnemen en de installaties die stroom opwekken goed op elkaar af te stemmen.

Het plan mag misschien al wat geactualiseerd worden, toch als het over zonne-energie en warmtepompen gaat. Het baseert zich voor een stuk nog op de regeling met de terugdraaiende teller. Maar die regelgeving en de context eromheen zijn de voorbije maanden helemaal veranderd. Energetisch gezien blijft het zonder twijfel een goede zaak om warmtepompen te installeren, maar mensen die een warmtepomp installeerden waarvan het verbruik niet aanstuurbaar is, gaan financieel wellicht moeten inleveren. Die nieuwe context kan natuurlijk een opportuniteit zijn voor de stad om innovatieve oplossingen te zoeken die zonnepanelen en warmtepompen weer aantrekkelijker maken. Bijvoorbeeld door het promoten van slimme warmtepompen waarvan het verbruik wel aangestuurd kan worden in functie van wanneer je zonnepanelen stroom produceren.

Ik vind dat Stad Gent in grote lijnen in de juiste richting beweegt. Gent is ook al internationaal gerenommeerd geweest omwille van het gevoerde beleid. Ik ben onder andere blij dat men de warmtenetten in Gent wilt verduurzamen en uitbreiden. De energiebehoefte van een gemiddeld huishouden bestaat uit bijna zes keer zoveel vraag naar warmte dan naar elektriciteit. Door het inzetten op verduurzamen van die warmtetoevoer kunnen dus grote stappen worden gezet in CO2-reductie. Bij Ecopower zetten we daar ook sterk op in, onder meer met onze fabriek die houtpellets uit duurzaam beheerde bossen maakt voor huishoudelijke verwarming en via het mee aanleggen van warmtenetten.

Een puntje van kritiek misschien: de omslag naar elektrische bussen zou anno 2021 toch mogen gebeuren. Dat kan naast het reduceren van CO2-uitstoot meteen ook de luchtkwaliteit in de stad verbeteren. Idealiter rijden die bussen dan ook op lokaal geproduceerde groene stroom. Maar dat is wellicht een bevoegdheid van De Lijn.

Het lijkt mij moeilijker dan eind vorig jaar werd gedacht. Met het afschaffen van het terugdraaiende teller-principe gaan er waarschijnlijk minder mensen geïnteresseerd zijn om zonnepanelen te laten plaatsen. Al wil ik duidelijk stellen dat het invoeren van de digitale meter technisch en energetisch gezien een logische stap is. De financiële impact is voor sommige mensen natuurlijk groot, bijvoorbeeld bij mensen die hun elektriciteitsverbruik niet kunnen verschuiven naar momenten waarop hun zonnepanelen stroom produceren.

Vroeger zorgde het principe van de terugdraaiende teller ervoor dat eigenaars van zonnepanelen een forfaitair bedrag moesten betalen voor gebruik van het net. Nu betalen ze voor het reële gebruik van het net, dat door de digitale meter kan worden gemeten. Hun productieoverschot kunnen ze wel nog steeds op het net zetten, maar aan een veel lager tarief dan voordien het geval was. Daardoor hou je financieel minder over, want zonnepanelen produceren vaak energie op momenten waarop mensen thuis niet veel stroom verbruiken.

Door te benadrukken dat het plaatsen van zonnepanelen nog altijd een financieel interessante en ecologische keuze is. Na een tiental jaar is je installatie terugverdiend, dat kan je van veel andere toestellen of installaties in je huis niet zeggen. Een stookolieketel zal je bijvoorbeeld nooit kunnen terugverdienen, je betaalt de investering en verder zal je er alleen maar kosten aan hebben, geen opbrengsten. Dat is een groot contrast met het rendementsdenken rond hernieuwbare energie-installaties waar men verwacht dat die installatie zich zo snel mogelijk terugverdient. Bovendien draag je ecologisch je steentje bij aan de energietransitie door jezelf van groene stroom te voorzien en denk je aan de volgende generaties.

Wat betreft energiegemeenschappen wachten we nog op de concrete Vlaamse wetgeving. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe die eruit gaat zien. Onze hoop is dat het een tool wordt die meer inzicht geeft in de energiemarkt en daardoor burgers meer betrekt bij de energietransitie.

Los daarvan hoop ik vooral dat de digitale meter ervoor kan zorgen dat de elektriciteitsmarkt een concreter verhaal wordt voor particulieren. Dankzij de digitale meter kunnen particulieren de stroom van hun zonnepanelen verkopen aan een bedrijf of een leverancier. In de toekomst kan de klant mogelijk ook kiezen op welke manier hij vergoed wil worden, in euro’s of in andere, meer tastbare vormen zoals een tegoedbon voor een bepaalde winkel. Wie weet betaal je in de toekomst wel je pintje in je stamcafé met de stroomopbrengst van je zonnepanelen.

Doordat de digitale meter nauwkeurige data aan de netbeheerder kan bezorgen, kan het net voortaan slimmer en beter beheerd worden. Dat kan er mee voor zorgen dat zware investeringen in bijkomende netcapaciteit, waarvoor we anders allemaal zouden moeten betalen via de elektriciteitsfactuur, vermeden kunnen worden.

In een proefproject genaamd ‘Circular South’ heeft Ecopower onderzoek verricht naar gebouw-geïntegreerde zonnepanelen. Dat is voorlopig minder financieel interessant dan de klassieke zonnepanelen. Die markt blijft evolueren natuurlijk. Als je de productie van deze zonnepanelen kan opschalen, zou de kost zodanig kunnen zakken dat het op termijn rendabeler wordt. Daarnaast is het belangrijk om, in het geval van nieuwbouw, zo vroeg mogelijk deze technologie op tafel te leggen zodat de architect hier rekening mee kan houden in zowel het esthetische als technische ontwerp van het gebouw.

Daarnaast hoop ik dat batterijen in de toekomst goedkoper worden, want in België zou ook meer opslagcapaciteit van groene elektriciteit een versnelling van de energietransitie kunnen betekenen. Op jaarbasis wordt er in België genoeg elektriciteit opgewekt om aan de vraag naar elektriciteit te voldoen, maar op bepaalde momenten wordt er meer stroom geproduceerd dan er vraag naar is en op andere momenten is er meer vraag naar elektriciteit dan er wordt geproduceerd. Door het gebruik van batterijen zou je de stroom op momenten van productieoverschot kunnen bewaren om vervolgens te gebruiken op momenten van productietekort.